Op vrijdag 4 oktober 2024 gaf Dr. Maarten Zwiers (Rijksuniversiteit Groningen) de lezing “The Meaning of Wetlands”, over de betekenis van ‘wetlands’ in de Nederlandse en Amerikaanse revolutie, in het Roosevelt Institute for American Studies te Middelburg.
In zijn lezing, die deel uitmaakt van een reeks lezingen over milieugeschiedenis en -vraagstukken, ging Maarten Zwiers in op wat “Wetlands” hebben betekend door de geschiedenis van zowel de Verenigde Staten als Nederland. De verhalen die verteld worden over deze plekken zijn lang, ingewikkeld en vaak tegenstrijdig. Moerassen en venen zijn plaatsen van zowel gevaar als toevlucht geweest. Er was onderdrukking en verzet. Ze werden door sommige gezien als waardeloos, door andere als plekken vol rijkdom, en werden beschreven als zowel vervuild als rijk aan natuurlijke schoonheid. Deze botsende interpretaties zijn nog steeds aanwezig in onze huidige wereld, misschien wel het best geïllustreerd door Donald Trump’s bekende kreet, “Drain the Swamp”. Meer dan een slogan kan het “Swamp” worden bekeken vanuit een ecologisch, politiek, raciaal en economisch perspectief. Zwiers leidde het publiek door een moeras van tegenstrijdige verhalen, waarbij hij op vier manieren aangaf hoe de betekenis van “wetlands” in ons verleden en heden zijn begrepen.
Zwiers toonde aan dat voor mannen als George Washington of Johannes van den Bosch, moerasgebieden in het zuiden van de Verenigde State of het noordoosten van Nederland een “grondstof frontier’ vormde. Het waren ongetemde en donkere woestenijen die veroverd, getemd, gerationaliseerd en uiteindelijk geëxploiteerd konden worden. Ze verwoordden en promootten het begrip van “Swampification”, “waarbij regeringen, bedrijven en de pers moerassen sociaal (her)uitvonden als onbewoonbare ruimten van dood en ziekte, om hun vernietiging te rechtvaardigen.” Hoewel Zwiers opmerkte dat er verschillen waren in de geografische, sociale en raciale factoren tussen de zuidelijke plantages van de VS en de veenkoloniën in Nederland, zijn er ook belangrijke overeenkomsten. Het streven naar grondstoffen en rationalisatie, de verguizing van de wetlands en de gestructureerde en onderdrukkende samenlevingen die in deze wetlands waren ontstaan, zijn aan beide zijden van de Atlantische Oceaan te vinden.
Toch wijst Zwiers er ook op dat de aard van deze plaatsen ook een ecosysteem vormde voor een “marron geografie”, een veilige plek voor de gevluchte slaven van de plantages of de uitgebuite werknemers van de veenkolonies. Voor velen werden de wetlands gezien als een plaats van bescherming, voor wie de wilde en ongetemde geografie positieve eigenschappen waren. Voor anderen werden wetlands een plaats van verzet; soms als symbool, soms als basis van rebellie en revolutie. Zwiers liet prachtig zien wat wetlands in het verleden hebben betekend, en wat ze in de toekomst nog kunnen betekenen voor Nederland en de Verenigde Staten.
De lezing is gegeven voor een zaal van 25 personen, en werd voorafgegaan door de uitreiking van de jaarlijkse “RIAS-UCR Sustainable Freedoms Essay Prize.” Maarten Zwiers heeft ook een boekhoofdstuk geschreven over de betekenis van wetlands en het verband met Amerikaans autoritarisme. Dit is open access en beschikbaar via deze link.
De volledige lezing is opgenomen en op YouTube te bekijken via deze link.
De uitnodiging voor de lezing kan worden bezien via deze link.
